وقتی در چنارناز حاضر میشویم نان دیگران را ببریم

بادام کوهی نام درختچه ی سبز رنگی است با برگ های باریک از خانواده ی گل سرخیان که در اقلیم نیمه خشک ایران می روید. گل های بادام کوهی قبل از باز شدن برگ ها در اوایل فروردین ماه ظاهر می شوند.

بادام کوهی در مناطق کوهستانی در استان های فارس، خوزستان، سیستان و بلوچستان، یزد، اراک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و به طور کلی در بیشتر مناطق کوهستانی از قبیل زاگرس بختیاری یافت می شود و در انواع مختلف خاک رشد می کند.

بادام کوهی به دلیل ریشه بندی عمودی و تاج مدور و قوی آن، این امکان را می دهد که حتی در شرایط نامساعد خاک با کمی رطوبت نیز رشد کند و حیات داشته باشد. این درخت سالانه میوه ی فراوان تولید می کند که به دلیل نامساعد بودن شرایط رطوبت خاک برای رویش بذر، فقط تعداد محدودی می توانند خود به خود برویند.

بادام کوهی به دلیل تلخ بودن برگ و دانه، بوسیله ی گوسفندان خورده نمی شود و از مقاومت بالایی برخوردار است، ضمن اینکه ارزش دارویی بالایی دارد. علاوه بر این جهت حفاظت از خاک و تنظیم آب های سطحی و جنگل کاری در مناطق خشک، یکی از بهترین گونه های تشکیل دهنده ی جامعه درختی زاگرس محسوب می  شود. اما به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح و آینده نگری اصولی از یک سو و بهره برداری بی رویه از سوی دیگر، مورد تخریب شدید قرار گرفته است.

روش های احیای جنگل های بادام کوهی

– کاشت بذر در گلدان های پلاستیکی و انتقال نهال به زمین اصلی

– کاشت مستقیم بذر در زمین اصلی

مزایای بذر کاری نسبت به نهال کاری

۱- صرفه  جویی در هزینه؛ هزینه تهیه نهال، حمل آن به محل، هزینه های کارگری جهت کندن چاله و هزینه آبیاری بسیار بیشتر از تهیه بذر و کاشت آن می باشد.

۲- صرفه جویی در وقت؛ کاشت بذر خیلی سریع تر از کاشت نهال است.

۳- مقاومت بیشتر در برابر خشکی؛ نهال ها به آبیاری تابستانه در چند نوبت نیازمندند در حالی که بذرهای درختان مقاوم احتیاجی به آبیاری ندارند.

۴- نتیجه بهتر؛ به دلیل خو گرفتن بذر با محیط.

پس از تهیه بذر بایستی آن را تیمار کرد بدین معنی که بذر را مهیا سبز کردن نمود، جوانه را بیدار و پوسته را آماده شکافتن نمود. پس از انتخاب بذر مناسب ابتدا پوسته سبز روی بادام کوهی را جدا کرده و آن را به مدت ۲۴ الی ۴۸ ساعت در آب قرار می دهیم.

بذر بادام کوهی نیاز به یک دوره سرما جهت جوانه زنی است. در طبیعت با گذراندن یک دوره سرما در فصول پاییز و زمستان نیاز سرمادهی بذرها تأمین می شود و بنابراین در بهار سال بعد قادر به جوانه زنی می باشند.

بذرها قبل از کاشته شدن حتما باید به وسیله ی سم های قارچ کش ضدعفونی شوند. از سم های متداول، بنومیل می باشد که میزان استفاده از آن به نسبت دو در هزار است.

بهتر است کشت بذر بادام کوهی در اواخر پاییز انجام گردد. اما در استان های گرم تر مثل فارس، اواخر مهر ماه تا اواسط آبان زمان مناسب جهت کشت بذر می باشد.

کاشت بذر به دو روش کاشت بذر در گلدان های پلاستیکی و کاشت در طبیعت انجام می گیرد که به تفکیک در زیر شرح داده می شود.

کاشت بذر در گلدان های پلاستیکی

در این روش ۲/۳ گلدا ن را با خاک مرطوب (میزان رطوبت طوری باشد که خاک به هم نچسبد) پر می کنیم. تعداد ۳ الی ۴ عدد بذر را در گلدان قرار داده و حدود ۳ الی ۴ سانتی متر (۳ الی ۴ برابر قطر بذر) روی آن را با خاک می پوشانیم. گلدان ها را باید روی زمین سفت یا بستر موزاییک قرار داد یا در گلخانه نگهداری کرد. سپس گلدان را به گونه ای کم و با اسپری آبیاری می کنیم که فقط سطح خاک را مرطوب نگه دارد و آبیاری غرقابی نشود، تا زمانی که بذر جوانه بزند. پس از جوانه زدن میزان آبیاری بیشتر و دفعات آبیاری کمتر می شود (دو بار در هفته). نهال های روییده شده را می توان بعد از یک یا دو سال به زمین اصلی انتقال داد.

کاشت در طبیعت

کاشت بذر بادام کوهی در طبیعت باید پس از اولین بارندگی در پاییز و زمانی که زمین مرطوب است انجام شود. در غیر اینصورت باید بذر کاشته شده آبیاری شود. احیا و غنی سازی جنگل های بادام کوهی از طریق کشت مستقیم بذر زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که کشت بذر در پناه درختان مادری صورت پذیرد. توفیق کشت مستقیم بذر در مناطقی حاصل می گردد که نزولات آسمانی از پراکنش مناسبی برخوردار باشد.

پس از انتخاب مکان مناسب جهت کشت بذر گودالی به عمق ۸ الی ۱۰ سانتی متر حفر می کنیم و سپس ۳ الی ۴ بذر را در گودال قرار داده و روی آن را با ۴ سانتی متر خاک می پوشانیم. بقیه ی فضای گودال خالی باقی می ماند و به عنوان مکانی برای جمع شدن آب باران و همچنین سایه اندازی بر روی بذر استفاده می شود. همچنین بادام کوهی را می توان در شکاف سنگ ها نیز قرار داد و مقداری خاک بر روی آن ریخت. با کاشت بذر در پناه بوته و سنگ ها نیاز به آبیاری نیست و بذر پس از اولین بارش باران بصورت طبیعی آبیاری می شود. بهتر است بذر در جاهایی کشت شود که قرق شده باشد تا از چرای دام در امان بماند.

ترکیب شیمیایی:

• این گیاه دارای ماده ای به نام آمیکدالوزید است و از میوه های آن بادام تهیه می شود.

خواص درمانی:

•مسهل

• ضد کرم دم کرده پوست معالج سرفه و ناراحتیهای تنفسی

• دم  کرده برگ مسکن درد

•روغن بادام معالجه سرفه،  برونشیت و حبس البول موثر

•پملین و مدر

میزان مصرف:

بادام کوهی بیشتر به صورت روغن یا ضماد و به شکل موضعی استفاده می شود. نکات احتیاطی:مصرف بادام کوهی بدون فرآوری معمول نبوده و خوردن آن به دلیل وجود آمیگدالین خطرناک است.

میوه:

میوه های تخم مرغی،قهوه ای روشن،پوسته سخت وصاف، با یک دانه سفید رنگ به نام بخورک، طولmm۲۰و عرضmm ۱۲ ،دارای کرکهای کوتاه، هسته دارای خطوط شیار،طعم تلخ، بعد از شیربن شدن مصرف خوراکی دارد. استفاده در تنقلات و شیرینی پزی، استخراج آمیلاگدالین،

خواص داروئی:

استفاده به عنوان تنقلات بعد از شیربن شدن، تهیه ملین ، مدر ، برای درمان حبس البول ، در درمان میگرن، سیاه سرفه و رماتیسم و درد، درمان ناراحتیهای قلبی ضماد آن با سرکه برای سردرد و ترمیم زخم های کهنه و جراحت ها وتنگی نفس، ورم سینه و ریه، ضماد آن روی پوست و صورت برای از بین بردن لکه ها و چین و چروک پوستی و روغن آن برای درمان ترک و شقاق پوست ناشی از سرما

ترکیبات شیمیایی:

در میوه آن  آمیلاگدالین، دیاستاز(سیناپتاز)وآلدئید بنزوئیک وجود دارد.

زدو یا صمغ:

•         صمغ درخت بادام کوهی و گاهی آن را «صمغ شیرازی» می‌نامند.رنگ صمغی که در مناطق گرمسیری به دست می‌آید روشن‌تراز مناطق سردسیر است. در رنگ‌های قرمز، زرد و نارنجی مشاهده می‌شود.

انواع زدو

• زدو رو انباری: خرده‌های زدو که در اثر ضربه و به اندازه‌ی  ماش درشت می‌باشد.

• جوشی: خرده‌های صمغ ریزتر از زدو رو انباری به این نام می‌باشد.

• شکری: از خرده‌های جوشی ریزتر بوده و مانند شکر می‌باشد.

• خاک سرمه‌ای یا نمدمالی: خاک بسیار نرمی است که در اثر لمس کردن مانند پودر است.

• خواص دارویی و صنعتی زدو

قطع اخلاط، تحریک اشتها،خرد کردن سنگ مثانه، برای دندان درد، مصارف صنعتی زدو در صنایع نساجی، آهار پارچه، کاغذسازی، چسب، لیتوگرافی، جوهرسازی، بسیاری از صنایع آرایشی و غذایی عامل امولسیون کننده و سوسپانسیون کننده به همراه کتیرا و صمغ عربی در داروسازی و قرص‌سازی. در ضمن آن را در آب حل کرده و برای شستشوی موهای سر و یا آهار دادن به کلاه نمدی نیز مصرف می کنند.


این نعمت الهی اطرافمان به وفور یافت میشود ولی متاسفانه ما در زمان برداشت و فروش دست به خام فروشی می زنیم و این فرصت خوب برای بسته بنده و ارزش افزوده ایجاد کردن را به راحتی از دست می دهیم.
من نمی خواهم اجباری ایجاد کنم ولی وقتی خام فروشی کنید کمی فکر کنید و بگویید کاش میشد از این محصول دو خانواده دیگر هم در کنار ما نان در بیاورند.